De teerling is geworpen. Of, om al een beetje in de sfeer te komen: de kogel is door de kerk. HUMAN wil met VPRO en EO het huwelijksbootje in - op huwelijkse voorwaarden, dat wel.
Vanaf 2029 moet HUMAN gaan samenwerken in een omroephuis.
Natuurlijk wilden we na tien jaar succesvol en collegiaal samenwerken de band met de VPRO niet verbreken, en de VPRO niet met ons. En dan was er nog een derde omroeppartner van enige omvang nodig.
Kandidaten waren NTR, BNNVARA, KRO-NCRV en EO. NTR viel meteen af. Die omroep koos vanaf het begin duidelijk voor de NOS, met het doel samen een taakomroephuis te vormen. Met KRO-NCRV hadden we een verkennend gesprek, maar omdat KRO-NCRV en VPRO elkaar niet als mogelijke partner zagen, was dat geen optie. Met BNNVARA hebben we zowel bestuurlijk als hoofdredactioneel gesproken. In goede sfeer kwamen we tot de conclusie dat de verdiepende ambities van VPRO en HUMAN niet passen bij de meer grote publieksgerichte missie van BNNVARA.
Op het eerste gezicht lijkt de EO niet de meest voor de hand liggende partner voor niet-religieuze omroepen als VPRO en HUMAN. Maar in praktijk blijken we veel gemeenschappelijke waarden te delen, waaronder een diepe motivatie om de publieke zaak te dienen en de wens om in goed onderling overleg verdiepende programmering te creëren die commerciële partijen niet zullen bedenken of produceren.
Lange en zorgvuldige sessies met besturen, hoofdredacties, raden van toezicht, ondernemingsraden en redactieraden hebben ons tot de slotsom geleid dat we samen met veel passie en vuur ‘het Huis van de Verdieping’ kunnen vormen.
Verschillen in achtergrond en opvattingen kwamen in deze sessies uitgebreid aan bod, evenals de vooroordelen over elkaar. Opvallend tijdens deze gesprekken was een sfeer van gelijkwaardigheid, openheid en nieuwsgierigheid.
We delen het respect voor pluriformiteit binnen het nieuw te vormen omroephuis. We geven elkaar een maximum aan garanties om de eigenheid van HUMAN, VPRO en EO te garanderen.
Er is de wens om elkaar door weer en wind te helpen mocht onze onafhankelijke, verdiepende programmering om wat voor reden dan ook onder druk komen te staan. Een variant op artikel 5 van de NAVO: een aanval op een van ons, is een aanval op ons alle drie.
En natuurlijk, geen enkel misverstand, het vertrekpunt voor alle drie is anders: het Christelijk geloof, het humanisme, het vrije denken. We beschermen elkaars missie om vanuit deze inspiratie programma’s te maken, ook als het voor een smaller publiek is. We denken dat we met onze uit bezieling voortkomende programmering een belangrijk publiek tot in de haarvaten bereiken: mensen die religieus levensbeschouwelijk zijn, mensen die niet-religieus levensbeschouwelijk zijn en mensen die cultureel georiënteerd zijn maar geen enkele levensbeschouwing aanhangen.
Zowel HUMAN, VPRO als EO zijn geprofileerde omroepen. We zijn daarom niet neutraal. Maar in ons journalistieke onderzoek streven we wel maximale objectiviteit na. We vragen uit nieuwsgierigheid naar het antwoord, we bedenken geen vragen waar we het antwoord al van weten.
We delen een open houding in de journalistiek en zullen open staan om binnen ons omroephuis elkaars journalistieke producten onafhankelijk en kritisch te bevragen. Dit alles binnen een transparante en open werkcultuur.
Er is veel verwantschap rond thema’s als kunstmatige intelligentie en technologie, niet zozeer als middel om onze programmering efficiënter te maken, maar als een middel om tot versterking van creativiteit en verhoging van de menselijke waarde te komen. De vraag wat technologie betekent voor het mens-zijn, en voor democratie en samenleving zal een gezamenlijk gedragen pijler zijn. Hierbinnen kan ieder vanuit eigen overtuiging bijdragen, zonder dat er één visie dominant is. Belangrijk is dat we onze verschillen niet wegpoetsen, maar juist als onze kracht laten zien – ook bij externe of financiële druk.
De VPRO, de EO en HUMAN zien een omroephuis voor zich waar verschillende perspectieven elkaar versterken in het verkennen van de diverse lagen van het leven. Een huis waar we samen zoeken naar verdieping. In dit omroephuis werken programmamakers met een normatief en verdiepend perspectief op de samenleving. Ze stellen grote levensvragen centraal: wat beweegt mensen; hoe maken we keuzes? Dezelfde belangrijke levensvragen - die nog relevanter worden in het tijdperk van AI.
Daarnaast nemen we gezamenlijk een morele en maatschappelijke verantwoordelijkheid om thema’s aan te kaarten die niet altijd populair of gemakkelijk zijn. Zoals de klimaatcrisis, de grote levensvragen inclusief rouw, ethische dilemma’s rond technologie, over de staat van politiek, rechtsstaat en de democratie. Daarbij zoeken we alle drie naar de rol die we als mens hierin kunnen vervullen en waar we hoop uit kunnen putten. Vanuit onze eigen achtergrond maar met een open blik.
We erkennen hierbij dat gezien onze zeer verschillende achtergronden de perspectieven van de makers en medewerkers kunnen botsen. We zien een organisatiestructuur voor ons naar voorbeeld van DPG Media met zeer uiteenlopende titels in één huis. Waarbij bestuur en hoofdredacties maximale interne pluriformiteit garanderen en daarmee de ruimte om van elkaar te verschillen.
Met EO en VPRO verwacht HUMAN een toekomst in te gaan op basis van een gelijkwaardige uitgangspositie met gedeelde belangen. Dat omroephuis vraagt om heel heldere afspraken om onze onafhankelijkheid te borgen. Hoe meer we nu al vast kunnen leggen hoe beter. Als dat lukt zien we een omroephuis voor ons waar verschillende perspectieven elkaar versterken in het verkennen van de diepere lagen van het leven. Een huis waar we samen zoeken naar verdieping. Samen bouwen we verder aan het fundament van de publieke omroep en onze democratie. In een tijd van versplintering en toenemende tegenstellingen kiezen wij bewust voor samenwerking. Ons huis is open voor iedereen en respecteert verschillen. Kortom: Het huis van de verdieping.
HUMAN heeft gekozen. Wij zien de kansen. We hopen dat u ons daarin wil steunen.
De hoofdredactie van HUMAN,
Adinda Akkermans
Marc Josten
Ahmet Polat