‘Alles komt goed’ toont het ware gezicht van migratie
Op het IDFA (van 14 november tot 24 november) is Alles komt goed één van de vier HUMAN-documentaires die draait. In deze film van Lara Aerts en Eefje Blankevoort zien we het verhaal van Samrawit, een jonge Eritrese vrouw, die op haar achtste is gevlucht richting Europa. HUMAN sprak met maker Lara Aerts, die meteen een boek tipt, waarvan wij er vijf weggeven.
De documentaire was het idee van Samrawit zelf, vertelt Lara Aerts op het kantoor van Prospektor in Amsterdam. Dat zit zo. Het begon allemaal tijdens een vertoning van een andere documentaire op de school van Samrawit, namelijk de prijswinnende film Shadow Game over minderjarige vluchtelingen die door Europa reizen.
Tijdens de vertoning vroeg tiener Samrawit zich hardop af waarom de verhalen van meisjes, en met name die van Eritrese meisjes zoals zij, ontbraken. Met hulp van haar docent schreef ze een brief aan de makers (Els van Driel en Eefje Blankevoort), waarin ze vroeg of er een documentaire over haar verhaal gemaakt kon worden. Die makers zijn ook verbonden aan Prospektor, het productiebedrijf van Arnold van Bruggen en Eefje Blankevoort, die wist dat collega Lara ooit vier Eritrese vluchtelingen in huis had tijdens corona en zijn ze samen begonnen aan de verfilming van Samrawit’s verhaal.
Stem van de Eritreeër
"Het is uitzonderlijk dat iemand als Samrawit naar voren stapt om haar verhaal te vertellen," vertelt Lara. "Eritreeërs staan erom bekend verhalen binnen te houden; ze uiten hun ervaringen niet snel." Door de daadkracht van Samrawit beseften Eefje en Lara dat dit de kans was om de stem van Eritrese vluchtelingen te laten horen en zo een nieuw perspectief te laten zien van vluchtelingen in Nederland.
De makers wilden de film puur vanuit haar beleving vertellen en niet een politieke context aan de film toevoegen. “Dat was ook haar wens,” zegt Lara. “Samrawit weet niet precies wat de rol van Europa is in de vluchtelingenproblematiek. Wij weten dat wel, maar dit is haar verhaal."
Ware gezicht van migratie
Samrawit’s verhaal zet je aan het denken over het Europese vluchtelingenbeleid. Alles komt goed toont het ware gezicht van migratie. “Deze industrie wordt deels in stand gehouden door Europa en de Verenigde Naties,” zegt Lara. “Die verlenen financiële steun aan deze landen om vluchtelingen daar op te vangen en te houden, zodat niet iedereen naar Europa komt met alle gevolgen van dien, zoals gedwongen detenties in Libië, waar losgeld van familie wordt geëist op allerlei gruwelijke manieren.”
Vaak richt het migratiedebat zich op abstracte cijfers en regels, terwijl de verhalen van mensen met al hun complexiteit en emotionele lading minder vaak gehoord worden. Volgens Lara zorgt dit voor een eenzijdig beeld, waarin vluchtelingen voornamelijk worden gezien als 'problematisch' of 'moeilijk te integreren'. “De documentaire toont niet alleen Samrawit’s reis, maar ook haar vastberadenheid om vriendschappen op te bouwen, de taal te leren en haar weg te vinden in een nieuwe cultuur.”
Degene van elders
Lara heeft zelf ook op jonge leeftijd moeite gehad met integreren, weliswaar op een andere schaal. “Wij verhuisden van België naar Nederland en kwamen terecht in een kakkerig dorp. Omdat we een Belgisch kenteken hadden, werden we gepest door sommige buurtgenoten. Ons huis is zelfs helemaal onder gekalkt en de schommel is een keer uit de tuin getrokken.”
Al vroeg merkte ze hoe het is als je er niet bij hoort. “In Nederland was ik het Belgische meisje en in België was ik het Nederlandse meisje. Je bent dan altijd degene van elders.” Lara weet dondersgoed dat haar situatie niet te vergelijken is met het verhaal van meisjes zoals Samrawit, maar het heeft er waarschijnlijk wel aan bijgedragen dat ze zich extra hard maakt voor dit soort thema’s.
Fact of life
Volgens Lara is het delen van persoonlijke verhalen essentieel, zeker in een tijd waarin de houding ten opzichte van immigratie en vluchtelingen verslechterd. “Het is vaak gewoon pech dat je in een bepaald systeem wordt geboren, waar je geen rechten hebt of waar het oorlog is. Heel vaak kan je er niks aan doen als persoon, maar heb je er wel mee te dealen.”
Mensen blijven migreren, deal with it. “Het is een fact of life dat er gemigreerd wordt, dus het negeren, stoppen of verminderen gaat niet lukken, dat is dweilen met de kraan open. Daarom vind ik dat het verhaal naar buiten brengen over die complexiteit juist erg belangrijk is in deze tijd.”
Boektip: En de vierde keer zonken we
En de Vierde Keer zonken we van Sally Hayden biedt context bij het verhaal van Samrawit. Vandaar dat Lara het boek wil tippen. “Want achter haar verhaal gaat een hele wereld schuil; een wereld waarin Europa een rol speelt.”
Veel Europeanen zijn zich hier niet van bewust, volgens Lara. “We houden graag vast aan het idee dat Europa voor mensenrechten strijdt. Vaak is dat ook zo, maar niet altijd. Er bestaan constructies waarmee Europa vluchtelingen op afstand houdt; landen buiten Europa worden financieel gesteund om hen tegen te houden. Zo genieten we hier van de rust van een relatieve lagere toestroom van mensen, zonder zelf verantwoordelijk te zijn voor de schendingen van mensenrechten die daar plaatsvinden.”
Daarom moeten alle Europeanen dit boek lezen, als het aan Lara ligt. “Het opent je ogen voor wat er écht gebeurt, buiten ons gezichtsveld. Bovendien leest het als een trein en is het geschreven door een jonge auteur, die de situatie scherp en toegankelijk weet te beschrijven.”
Win een exemplaar van En de Vierde Keer zonken we van Sally Hayden
Aangeraden door Lara Aerts
Onder vrienden van HUMAN verloten we vijf exemplaren van En de Vierde Keer zonken we van Sally Hayden. Doe mee en win!
Abonneer je op onze nieuwsbrief om als eerste van alle winacties op de hoogte te zijn.
Dit vind je misschien ook leuk
ketens
In het programma Ketens, een co-productie tussen HUMAN en Omroep ZWART, neemt presentator Natasja Gibbs ons mee naar landen, waar de échte prijs van onze levensstijl wordt blootgelegd.
Hoe vloggers ons beeld van China proberen te beïnvloeden
China gebruikt westerse vloggers om desinformatie te verspreiden over de Oeigoeren. Dit overwegend islamitische volk leeft in de provincie Xinjiang waar duizenden Oeigoeren zouden worden opgesloten in ‘heropvoedingskampen’.