31 mei 2022, 23:05 uur - NPO 2
Vlak voor de invasie in Oekraïne reisde de Nederlands-Russische documentaire-maakster Masha Novikova naar Rusland. Om haar familie te bezoeken, oude bekenden te ontmoeten, voor een reünie van haar klasgenoten en voor de premiere van haar documentaire Kunstenaars van de Perestrojka tijdens het ArtDoc Festival in Moskou. In haar videobrief doet Novikova verbijsterd verslag van hoe Rusland, Moskou, in de maand dat zij er verbleef zo ingrijpend veranderde.
Novikova is erbij als jonge demonstranten opgepakt worden. Ze spreekt met mensenrechtenadvocaten die uit hun kantoor zijn gezet en ze ziet hoe dronken Poetin-aanhangers op weg zijn naar het stadion waar Poetin weer voor het eerst in het openbaar spreekt. Haar oud-klasgenoten betreuren het verlies van het Sovjetleger, dat “die kutamerikanen” wel verslagen zou hebben. Op tv wordt melding gemaakt van de ontdekking van westerse laboratoria in Oekraïne waar een bacterie wordt ontwikkeld om de hele mensheid weg te vagen. En overal in het straatbeeld zijn de vlaggen met daarop de “Z” te zien.
Russische cineast Vitaly Manski, directeur van het Moskouse ArtDoc Festival krijgt rode verf over zich heen gegooid.
“Morgen bestaat niet meer in dit land”
Het is het antwoord van de vermaarde Russische cineast Vitaly Manski, directeur van het Moskouse ArtDoc Festival als de Nederlandse-Russische documentaire-maakster Masha Novikova hem vraagt of zijn festival morgen doorgaat.
Als ze voor de premiere van haar film op het ArtDoc Festival is wordt de bioscoop ontruimd, een bommelding. Vitaly Manski krijgt rode verf over zich heen gegooid. Een omstander vraagt hem of hij niet bang is.
“Ik ben een normaal mens”, zegt hij, “natuurlijk ben ik bang”.
Novikova neemt afscheid van haar moeder, na veel moeite heeft ze een ticket via Belgrado naar Amsterdam bemachtigd. Ze betwijfelt of ze haar moeder, Moskou, Rusland nog ooit terugziet.