Nepnieuws: nep vs. echt

Hoe wapent de media in Nederland zich tegen nepnieuws en is de angst voor nepnieuws reëel? Presentator Cesar ging met Dennis (16) op pad om achter het antwoord te komen. Zo gingen ze langs Jeroen Gortworst, verslaggever bij NOS Stories. Jeroen vertelt over het belang van checken, dubbelchecken en bronnenonderzoek. En ze gingen langs bij Thomas Mensink, onderzoeker Artificial Intelligence aan de UvA. Thomas introduceert Dennis en Cesar in de wereld van deep fake, wat zoveel wil zeggen audio en video creëren door middel van kunstmatige intelligentie. Met deze technologie en software wordt het mogelijk om echte mensen dingen te laten zeggen die ze nooit hebben gezegd! 

Hoe makkelijk is het om zelf nepnieuws te maken? Leerlingen van het St. Gregorius College ging samen met 3FM Tussenuur-host Joram Kaat en nepnieuws- en Ruslanddeskundige Ruurd Oosterwoud aan de slag met het maken van een eigen nepbericht. Wat zijn de krachten die loskomen als nepnieuws wordt opgepikt als echt nieuws?

Menno (16) maakt zich zorgen over de hoeveelheid nepnieuws die via social media wordt verspreid. Denktankers Pratibha (15), Gideon (16), Mila (17) brengen samen met Menno een bezoek aan Robert van der Noordaa. Hij spoort nepnieuwsberichten op en probeert de trollen die deze berichten maken te ontmaskeren. Van hem krijgen de denktankers een spoedcursus 'trollenvangen'. Op het Oostvaarders College in Almere doen de denktankers mee aan een experiment dat laat zien hoe het kan dat iedereen in andere nieuwsberichten gelooft. En dat laat zien welke rol social media daarin kunnen spelen. 

Wanneer zelfs ministers waarschuwenn voor nepnieuws, dan weet je dat het serieus is. Voor je het weet gaan buitenlandse partijen zich inmengen in de Nederlandse politiek door middel van het verspreiden van nepberichten. Maar is nepnieuws altijd fout? Wanneer die berichten een hoger doel dienen, om iets op de kaart te zetten, mag het dan wel? Het Tussenuur-panel probeert antwoord te geven op deze en meer vragen.

Sociale media als X (voorheen Twitter), Facebook en Instagram spuwen dagelijks een overvloed aan, al dan niet verzonnen, nieuwsberichten uit. Journalist Peter Pomerantsev helpt zicht te houden op de waarheid.

Bestaat er zoiets als de waarheid? Wel of niet vaccineren, klimaatverandering of de complotten rond 9/11: geen feit is veilig, zo ziet ook socioloog Jaron Harambam. Op zijn zoektocht naar een antwoord op de vraag of 'de waarheid' bestaat, zette de socioloog en filosoof Bruno Latour Harambams wereld op zijn kop.