De enquête werd begin dit jaar uitgevoerd door de Vereniging voor Praktijkhoudende Huisartsen (VPH), in opdracht van NPO Radio 1-programma De Publieke Tribune. Volgens VPH-voorzitter en huisarts Dick Groot zijn de resultaten van de enquête 'schrikbarend.' "Deze getallen geven een duidelijk beeld dat er echt iets ernstigs mis is in de huisartsenzorg."
Twee op de drie huisartsen overweegt eerder te stoppen vanwege een te hoge werkdruk. Dat blijkt uit een enquête onder ruim vijfhonderd huisartsen met een eigen praktijk. Bijna de helft van de huisartsen kampt op dit moment met burnoutklachten. "Ik heb het gevoel dat ik continu achter de feiten aanloop."
Spil in de wijk
Ze zien ons, zijn ons vertrouwde aanspreekpunt bij klachten en zijn als geen ander in staat om verbanden te leggen tussen klachten en persoonlijke achtergrond, omdat ze ons vaak al zó lang kennen: huisartsen. Ze zijn de spil in de wijk en de ruggengraat van het Nederlandse zorgsysteem. Maar voor hoelang nog?
Want naast hun groeiende administratielast vraagt ook de samenleving steeds meer van hen. Huisartsen liepen al jaren de gaten in de rest van de zorg dicht, maar kregen door corona alleen nog maar meer op hun bordje. Ondertussen heeft ruim zeventig procent van de huisartsenpraktijken te maken met personeelsuitval en maken veel huisartsen zich zorgen om hun opvolging. Is de huisarts nog wel in staat om te doen waar hij of zij voor is opgeleid?
"Als je zelf zo overbelast bent, kun je eigenlijk geen goede patiëntenzorg meer leveren"
Hoe ervaart u de werkdruk de afgelopen drie jaar?
Heeft u klachten als gevolg van de werkdruk?
Groot: "Als je zelf zo overbelast bent, kun je eigenlijk geen goede patiëntenzorg meer leveren. Je moet zelf gezond van lijf en leden zijn en een goede mentale gezondheid hebben om een ander te kunnen helpen. Of dat mogelijk is betwijfel ik. Een heleboel collega's kunnen dit niet meer vanzelf, en moeten te veel moeite doen om nog goede zorg te leveren. Huisartsen zullen de patiënt altijd voorop blijven zetten, maar dat gaat nu vaak juist ten koste van henzelf. Het zal het laatste station zijn dat afbrokkelt, maar dat gaat op een gegeven moment ook een keer afstralen op de patiënt."
Volgens Groot moeten alle eerstelijns zorgverleners, het ministerie van VWS en de zorgverzekeraars zo snel mogelijk om tafel om te kijken hoe dit schip gekeerd kan worden. Hij vreest dat steeds meer huisartsen de stethoscoop aan de wilgen zullen hangen als het zo doorgaat . "Dit vraagt om een reorganisatie van de huisartsenzorg."
Overweegt u vroegtijdig te stoppen bij hoge werkdruk?
Ik maak me zorgen over de opvolging van mijn praktijk
'Wij kúnnen geen nee zeggen'
Kern van het probleem volgens Groot? "Daar waar andere zorgpartijen de zorg categorisch weigeren – ggz, ziekenhuizen, thuiszorg – blijft altijd de huisarts als laatste hoop voor de patiënt over. Huisartsen zijn de enige zorgverleners die een jarenlange band hebben met patiënten en hun omgeving. Wij kúnnen bijna geen nee zeggen tegen die mensen, want dan hebben ze namelijk niks meer."
En daar ligt meteen hun zwakte, aldus Groot: "Wij staan er altijd voor de patiënt, terwijl we vergeten dat wij er zelf ook nog zijn. Onze workload is nu zo groot aan het worden, dat steeds meer huisartsen echt van voor of achter niet meer weten hoe ze het weg moeten werken."
"Daar waar andere zorgpartijen de zorg categorisch weigeren – ggz, ziekenhuizen, thuiszorg – blijft altijd de huisarts als laatste hoop voor de patiënt over"
Over de enquête
De vragen waren gericht op de ervaren werkdruk van de afgelopen drie jaar, de te verwachten administratielast en gevolgen voor patiënten door de invoering van de nieuwe Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza) die sinds 1 januari 2022 van kracht is, en de vooruitzichten op de eigen toekomst.
Luister de hele aflevering
In de radio-uitzending van De Publieke Tribune spreekt Coen Verbraak verder met vier huisartsen over de huidige stand van zaken en de toekomst van de huisartsenzorg.
Luister de hele uitzending vanaf 22 januari hier terug: