Bertrand Russell (1872-1970)
Filosoof en pacifist
Filosoof, wiskundige, essayist en politiek activist Bertrand Russell is een van de meest markante en veelzijdige intellectuelen van de twintigste eeuw. Russell is uitermate kritisch over religie.
De argumenten voor het bestaan van God deugen niet en godsdienstige dogma's zijn niet te bewijzen, zo toont hij met zijn zogenoemde 'theepotargument'. Iemand die beweert dat zich tussen Aarde en Mars een theepot bevindt, die je zelfs met de sterkste telescopen niet kan zien, wordt voor gek verklaard. Maar als het in een religieus geschrift zou staan, moeten we het dan opeens wel geloven? Onzin, stelt Russell. Voor hem is er tussen God en deze bovennatuurlijke theepot geen verschil.
Als filosoof levert hij belangrijke bijdragen aan de logica. De paradox van Russell is de meest bekende. Het klassieke voorbeeld van de barbier uit Sevilla illustreert dit. Stel, een barbier zegt dat hij uitsluitend alle mannen scheert die zichzelf niet scheren. Scheert hij dan zichzelf, of niet? Zo ja, dan scheert hij dus weldegelijk ook mannen die zichzelf scheren. Zo nee, dan scheert hij niet alle mannen die zichzelf niet scheren. Hoe dan ook eindig je in een paradox.
Naast logicus is Russell een essayist en een uitgesproken politiek activist. Zijn Geschiedenis van de Westerse filosofie is nog steeds een veelgelezen inleiding tot de wijsbegeerte. Albert Einstein roemt de kostelijke frisheid van het werk. In 1950 ontvangt Russell de Nobelprijs voor Literatuur.
Zijn pacifisme brengt hem gedurende zijn lange leven meerdere malen in de problemen. Aan het einde van de Eerste Wereldoorlog belandt hij vijf maanden in de cel wegens protesten tegen de Britse deelname. In 1967 organiseert hij met Jean Paul Sartre het eerste zogeheten Russell-tribunaal om mensenrechtenschendingen aan de kaak te stellen. Bijzonder aan dit tribunaal, is dat het een initiatief van burgers is. Om het tribunaal te financieren, richt Russell de Russell Peace Foundation op. Ook na zijn dood blijven de Russell-tribunalen voortbestaan.