Hoe bepaal de de prijs van een leven?/Het waarderen van genoegen
Aflevering 2

Is martelen toegestaan? Kan het verkeerd zijn de waarheid te vertellen? Hoeveel is een mensenleven waard? Wat is de ethische kant van moord? Wat is rechtvaardig?

Michael J. Sandel (1953) zorgde met zijn reeks over deze dilemma’s voor een van de populairste interactieve colleges uit de geschiedenis van Harvard University. Ze werden in vele landen op tv uitgezonden.

Vanuit de overvolle zaal van het historische ‘Sanders Theatre’ in Boston gaat de Amerikaanse filosoof als een Socrates van onze tijd met studenten in gesprek. Met een mix van speelsheid en ernst worden er aannames onder de loep genomen. Door te argumenteren en de dilemma’s met nieuwe scenario’s steeds van een andere kant te belichten.

Sandel verscherpt tegenstellingen om zo eigen morele overtuigingen duidelijker te maken. Hij noemt het een oefening in zelfkennis, de kern van filosofie.

Zondag 3 juli 2016, 14.30 uur op NPO 2

Hoe bepaal je de prijs van een leven?

In de jaren 70 van de vorige eeuw was de Ford-Pinto immens populair. Maar een gebrek in de constructie zorgde ervoor dat de benzinetank incidenteel ontplofte. Toen de fabrikant werd aangeklaagd bleek dat het gebrek al langer bekend was. Een kosten-batenanalyse echter liet zien dat het duurder was om de auto om te bouwen dan om het zo te laten. Daarbij werd rekening gehouden met 180 doden à 200.000 dollar per sterfgeval. Deze zogenaamde utilitaire manier van denken is niet ongebruikelijk bij zowel bedrijven als overheden.

Kan je een leven in waarde uitdrukken? En zijn alle waarden vergelijkbaar?

Het waarderen van genoegen

In het oude Rome gooiden ze ter vermaak christenen voor de leeuwen. De door de leeuwen vermaalde christen lijdt helse pijnen, maar de Romeinen zijn opgetogen over dit bloedige spektakel. Weegt de uitzinnige vreugde van de grote hoeveelheden Romeinen zwaarder dan de helse pijnen van een handjevol christenen? Kunnen we waarde toekennen aan het geluk van de toeschouwers?

Sandel verheldert morele dilemma's en onderzoekt thema's als rechtvaardigheid, gelijkheid, democratie en burgerschap aan de hand van de denkbeelden van filosofen als Jeremy Bentham, J.S. Mill, Robert Nozick, John Locke, Immanuel Kant, John Rawls en Aristoteles. Hij doet dat in een 12-delige interactieve collegereeks, uit te zenden vanaf zondag 26 juni 2016. Iedere aflevering bestaat uit twee delen met een gemeenschappelijk thema.