Het meisje dat een aardbeving overleefde, en niet bestond

Op 19 november 2017 wordt Mexico-stad opgeschrikt door een aardbeving met een kracht van 7.1 op de schaal van richter. Ruim driehonderd mensen komen om het leven, de hele stad ligt in puin. Eén van de getroffen gebouwen is de Enrique Rebsámen school. Een deel van de basisschool stort volledig in.

Wanneer hulpverleners één voor één de levenloze lichamen van leraren en leerlingen onder het puin vandaan halen, lijken er geen overlevenden te zijn. Tot één van de hulpverleners een dag later tijdens een interview in het televisiejournaal meldt dat ze mogelijk één overlevende hebben gevonden.

Via warmtescans is een bewegend lichaam waargenomen, hulpverleners zeggen vingers te zien bewegen. De grootste Spaanstalige omroep ter wereld, Televisia, staat opgesteld naast de rampplek. De verslaggeefster houdt de kijker van iedere ontwikkeling op de hoogte. Ze vertelt het publiek hoe de hulpverleners proberen in contact te komen met het meisje. Door het harde omgevingsgeluid is dat tot dan toe nog niet gelukt. Plots steekt een van de hulpverleners zijn vuist in de lucht. Er is een zachte stem gehoord.

In een interview met de verslaggeefster van Televisia zegt de hulpverlener dat hij het meisje heeft gesproken. “Ik hoorde een iel stemmetje. Ik vroeg haar hoe ze heet. Sofie, zei ze.” In de uren die volgen praten meerdere mensen met het meisje. Met name schooldirecteur Monica Garcia Villegas en haar dochter zetten alles op alles om communicatie met het meisje te bevorderen. Uiteindelijk lukt het om een telefoon aan het meisje te geven waarmee zij met de dochter van de schooldirecteur communiceert.

Ondertussen is het hele land met het lot van Frida Sofia begaan en zijn alle ogen op de reddingsactie gericht. Velen twitteren met #fridasofia, en geven aan hulpgoederen te willen doneren om de reddingsactie te helpen.

En dan ontstaan de eerste discrepanties in het verhaal. Kleine eigenaardigheden die niet helemaal lijken te kloppen. Er is geen Frida Sofia ingeschreven op de school. Kinderen die niet in het ingestorte deel van de school aanwezig waren, kennen haar niet. Aan het einde van woensdag 20 november ontstaat nog meer onduidelijkheid als een filmpje op internet verschijnt waarin wordt beweerd dat Frida Sofia is gered. Televisia neemt het nieuws niet over, ze kunnen het niet verifiëren.

Een dag later staat het hoofd van de reddingsactie voor alle camera's klaar om het woord te nemen. In een ongemakkelijke persconferentie zegt hij dat alle kinderen van de school gevonden zijn. Hij stelt dat ze geen kennis hebben over het meisje waar de media over hebben gerapporteerd. “Frida Sofia was geen realiteit.”

Het nieuws veroorzaakt een woedegolf in het land. Op sociale media spuien mensen hun afschuw. De woede richt zich op de hulpverleners, maar met name op de verslaggeving van Televisia. In de dagen na de aardbeving wordt het misverstand gewijd aan een verkeerde tracering van de warmtescans en miscommunicatie. In de maanden daarna ontstaat echter nog een theorie.

Er lijkt een dubieuze rol weggelegd voor de schooldirecteur en haar dochter. Zij beweerden tijdens de ‘zoektocht’ naar Frida Sofia immers contact met haar te hebben via een telefoon.

De Enrique Rebsámen-school was een privéschool waarvan de directeur, Monica Garcia Villegas, ook de eigenaar was. Zij heeft het gebouw, dat oorspronkelijk maar twee verdiepingen had, door de jaren heen steeds hoger gebouwd. De onderste twee verdiepingen werden echter niet versterkt. Na onderzoek blijkt dat de constructie van het schoolgebouw niet bestendig was tegen die verbouwingen. Het deel van de school dat na de beving instortte, was het deel waar de extra verdiepingen op gezet waren. Een paar dagen na de aardbeving verdwijnt ze samen met haar gezin. In 2019 wordt ze alsnog opgepakt en veroordeeld voor dood door schuld.

Er is geen bewijs dat de familie Garcia Villegas het gerucht over Frida Sofia hebben verspreid. Maar zeker is dat ze gebaat waren bij een zoektocht die de aandacht afleidde van de werkelijke reden waarom dat deel van de school instortte.