Is corona overdraagbaar via een oppervlak?

Op de website van het RIVM staat dat het coronavirus enige tijd kan overleven op verschillende materialen. 'Deze onderzoeken vonden plaats onder gecontroleerde en ideale omstandigheden. Het is mogelijk dat weersinvloeden en een hogere luchtvochtigheid tot minder virusdeeltjes leiden.' 

Harald Wychgel van het RIVM vertelde aan RTL Nieuws: "We weten uit onderzoek dat het virus kan blijven leven op oppervlakken, maar niet de hoeveelheid virus die daarbij kan worden overgedragen." Hij benadrukt dat de kans klein is dat je ziek wordt als je spullen of oppervlakten aanraakt: "En die wordt nog kleiner als je regelmatig je handen schoonmaakt."

Amerikaans onderzoek laat zien dat het coronavirus onder ideale omstandigheden inderdaad tot wel 72 uur intact blijft op oppervlakken van plastic en roestvrij staal. Zo lezen we bij NOS: "In heel kleine druppeltjes in de lucht, zogeheten aerosolen, kan het een paar uur 'overleven'. De betekenis van 'overleven' is in dit geval dat het virus nog in staat is zich in cellen te vermenigvuldigen."

De Amerikaanse onderzoekers wilden echter zo snel mogelijk hun eerste resultaten bekendmaken, vanwege het belang voor onder meer de zorgsector, zo schrijft VRT. Inmiddels zijn meer details bekend waaruit blijkt dat het verhaal genuanceerder is. In het onderzoek berekenden de onderzoekers voor de verschillende oppervlakken de halveringstijd van het virus, dus hoe snel de helft van het virus dood is. Bij plastic is die tijd 6,8 uur, wat betekent dat aan het eind van de tweede dag, er minder dan een honderdste van het virus op het oppervlak achterblijft.

"Het coronavirus wordt niet doorgegeven via klinken, telefoons, afstandsbedieningen, katten of in kapsalons of winkels," kopt Het Belang van Limburg. De Duitse viroloog Hendrik Streeck deed onderzoek in een zwaar getroffen gemeente vlakbij Sittard. "We weten zeker dat Covid-19 geen contactbesmetting is. Er is geen enkel levend virus aangetroffen op voorwerpen, ook niet bij de zwaarst geïnfecteerde gezinnen. Er is ook geen enkele bewezen besmetting bij het inkopen, bij kappers of in restaurants," aldus viroloog Streeck. "Een deurklink kan alleen besmettelijk zijn als iemand in zijn handen hoest, de klink vastneemt en dadelijk erna iemand anders de klink aanraakt."

Bovendien word je niet altijd ziek als je zo'n oppervlak aanraakt, zegt Mariet Feltkamp, medisch microbioloog bij het Leids Universitair Medisch Centrum tegen NOS: "Alléén virusdeeltjes die volledig intact zijn kunnen cellen binnendringen. Het genetisch materiaal van virussen is verpakt in een envelop met daarop zogeheten 'spikes' die ervoor zorgen dat cellen virusdeeltjes opnemen. Of de virusdeeltjes nog intact waren, is in de gepubliceerde onderzoeken niet onderzocht."

Pierre Van Damme, epidemioloog en hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen, ziet in de conclusie van Duitse viroloog Streeck en het Amerikaanse onderzoek een enorme slingerbeweging: "Streeck zegt ‘er is blijkbaar niets dat gevonden kan worden’ en aan de andere kant zien we dat het virus onder ideale laboratoriumomstandigheden dagenlang kan overleven. Wat zien wij dan als, ik zou bijna zeggen, ‘praktische informatie’? Dat toch uit een aantal gegevens blijkt dat het virus twee à drie uur kan overleven op gladde oppervlakken."

Streeck sprak over 'geen bewezen besmettingen' in de dagelijkse realiteit, ook niet bij zwaar geïnfecteerde gezinnen. Hoe kan dat? "Het is heel moeilijk om zoiets te bewijzen als tegelijkertijd dat virus ook via onder andere een druppelinfectie overgedragen kan worden. Ben je nu besmet omdat je was blootgesteld aan iemand die niest of hoest? Of omdat je iets hebt vastgepakt en daarna je vingers in je mond hebt gestoken? Het is heel moeilijk om aan te tonen. Daarop passen we het advies dat we meegeven aan. Wij ontsmetten regelmatig de omgeving van het laboratorium en wassen veel onze handen." 

Conclusie: het risico op contactoverdracht is misschien klein, maar blijf voorzichtig en was je handen!