Het begint met een tweet afgelopen weekend van de Franse minister van Volksgezondheid, Olivier Véran. Hij schrijft dat ontstekingsremmers, zoals ibuprofen en cortison, een verergerende factor kunnen zijn bij een corona-infectie. Ook op sociale media verschijnen berichten dat ibuprofen de symptomen van het virus zouden versterken of dat het mensen extra vatbaar maakt. Ze worden duizenden keren gedeeld. Hoe zit het nu precies?
De afgelopen week verschenen er veel tegenstrijdige berichten over ibuprofen. Artikelen over de negatieve invloed van het medicijn, maar ook reacties hierop dat dit nepnieuws zou zijn, verspreidden zich razendsnel. Maar wat klopt er nou wel en niet?
In het medische tijdschrift The Lancet verschijnt op 11 maart een theorie dat ontstekingsremmende medicijnen de symptomen van de ziekte COVID-19 zouden kunnen verergeren. Maar of ibuprofen effect heeft op het ziektebeeld door het coronavirus weten we (nog) niet.
Het verschil tussen ibuprofen en paracetamol
Wat weten we wel? Volgens British Pharmacological Society, het belangrijkste Britse genootschap voor farmacologen, heeft paracetamol ‘in het algemeen de voorkeur boven ibuprofen om symptomen veroorzaakt door infectie zoals koorts te verlichten’. Zowel paracetamol als ibuprofen verhelpen symptomen zoals verhoging bij griep. Ibuprofen is een niet-steroïde anti-inflammatoir geneesmiddel en is daarom niet geschikt voor iedereen. Het middel kan in sommige gevallen bijwerkingen geven.
Op thuisarts.nl – de website door en voor artsen – staat: 'Pijnstillers zoals paracetamol of NSAIDS’s kunt u zonder recept kopen. Begin altijd met paracetamol of bij spier- of gewrichtsklachten met een NSAID-gel. Dit werkt goed en geeft de minste klachten.'
Hoewel de voorkeur dus uitgaat naar paracetamol, raden medische professionals in dit artikel van BBC wel aan om niet zomaar te stoppen met het type ontstekingsremmende medicijn dat je slikt. Neem daarvoor altijd eerst contact op de apotheek of je huisarts.
Wetenschappelijke kennis delen
Ieder medisch advies - waar of onwaar - verspreidt zich in deze tijden razendsnel. Ook de manier waarop informatie binnen de wetenschap wordt gedeeld, speelt daarbij een rol. Hoogleraar virologie Marion Koopmans vertelt aan Villamedia in dit artikel over corona dat het binnen de wetenschap een trend is om kennis zo snel mogelijk openbaar te maken en te delen, waaronder onderzoeken die nog niet zijn beoordeeld door collega’s. Dat gebeurt soms ook bij het coronavirus.
Ze legt uit: “Dat is aan de ene kant een goede zaak want je zorgt er op die manier voor dat data sneller gedeeld wordt en dat is bij een virusuitbraak als deze cruciaal. Maar een vervelend bijeffect van die nieuwe openheid is dat er ook artikelen online verschijnen die er in de oude situatie onmiddellijk uitgefilterd zouden zijn.”
Dilemma voor journalisten
Journalisten proberen snel informatie te verspreiden, en moeten tegelijkertijd veel factchecken. Dat terwijl veel informatie nog niet duidelijk is. Zo schreef Alice Echtermann van het Duitse factcheckplatform Correctiv maandag dat de claim van de Franse minister onwaar is maar paste het aan na het advies van WHO (hierboven te lezen in de tweet). The Poynter Institute sprak haar hierover: “Iedereen is gewoon in de war. Ik denk dat sommige mensen denken: ‘We waarschuwen mensen liever zodat het niet misgaat.’ En anderen zeggen: ‘Deze waarschuwing gaat een stap te ver.’”
Wetenschapsredacteur Maarten Keulemans vertelt in dit artikel van De Volkskrant: "Ik denk dat het belangrijk is nu om ook kalm te blijven en zoveel mogelijk informatie in te winnen voordat je je pen op papier zet. Als journalist is dat eigenlijk het moeilijkst, om zowel de rust als het tempo erin te houden."
Conclusie: de informatie over ibuprofen is niet in een krantenkop te vatten en heeft meer uitleg nodig. Het is lastig om feitelijk verslag te doen in een tijd met veel onzekerheid. Media lopen continu tegen dilemma’s aan en zullen misschien vaker moeten aangeven: we weten het simpelweg niet.
HALT-methode
We besteden de komende weken extra aandacht aan verspreide informatie over het coronavirus. Veel mensen delen onjuiste informatie zonder te weten of het bericht klopt. Zo verspreiden ze onbewust nepnieuws. Daarom is het van belang om altijd zelf een korte check te doen voor je op de 'share' of 'retweet'-knop drukt. En die controle hoeft maar een paar minuten te duren! Check hier de HALT-methode.