Confucius Instituten

Het Groningen Confucius Instituut is een samenwerkingsverband tussen de Communication University China in Beijing en de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), de Hanzehogeschool Groningen en de gemeente Groningen.

De burgemeester van Groningen en de voorzitter van het college van bestuur van de RUG nemen zitting in het bestuur van het Groningen Confucius Instituut. De dagelijkse leiding is in handen van twee directeuren – een Nederlandse directeur (een werknemer van de RUG) en een Chinese directeur, dr. Jingyi Liu van de Communication University China in Beijing. Liu heeft zes jaar aan de leiding van het Instituut gestaan tot dat ze eind 2018 terug keerde naar China.

Een Confucius Instituut is een joint venture  tussen een Chinese universiteit en een universiteit in het gastland. De samenwerking is omstreden. Volgens critici zijn de Confucius Instituten een pr-instrument van de Communistische Partij van China en vormen de Instituten een bedreiging voor de academische vrijheid van de universiteit waarmee ze samenwerken.

De bezwaren tegen de samenwerking zijn vaak principieel van aard: een universiteit dient geen financiële relatie aan te gaan met een vreemde mogendheid, laat staan met een totalitair regime. Concrete voorbeelden van oneigenlijke beïnvloeding zijn echter zeldzaam.

Om hun academische vrijheid te beschermen houden sommige universiteiten ‘hun’ Confucius Instituut op afstand. Zo niet de Rijksuniversiteit Groningen. Het universiteitsbestuur en het Confucius Instituut delen in de Oude Boteringestraat hetzelfde gebouw.

Dat de lijnen kort zijn blijkt ook tijdens ‘Yantai’. Onder leiding van de vorig jaar gepensioneerde collegevoorzitter Sibrand Poppema jaagt de RUG de afgelopen jaren een zustercampus na in de Chinese kuststad Yantai. Poppema laat zich tijdens de onderhandelingen met de Chinese overheid adviseren door de Nederlandse directeur van het Groningen Confucius Instituut, Xuefei Knoester-Cao. Haar rol bij de onderhandelingen omschrijft de RUG later als 'onontbeerlijk'.

Poppema zelf – blijkt uit zijn lijst met nevenfuncties – is op dat moment lid van de raad van bestuur van alle Confucius Instituten wereldwijd. De Chinese overheid onderhandelt bij ‘Yantai’ dus met twee Nederlanders die beiden een functie bekleden bij een organisatie van de Chinese overheid.

Het Groningen Confucius Instituut heeft een speciaal programma waarmee het middelbare scholen ondersteunt die Chinese les geven: de Confucius Classroom. De deelnemende scholen krijgen jaarlijks maximaal 10.000 dollar te besteden. Alles is toegestaan – als het maar met China te maken heeft.

Een rondje bellen leert dat het geld voor veel scholen een belangrijke reden is om deel te nemen aan het programma. Allemaal benadrukken ze dat het Groningen Confucius Instituut geen invloed probeert uit te oefenen op hun lessen. Toch gaat er wel eens wat mis, blijkt uit de uitzending.