Vragen stellen is belangrijker dan antwoorden geven, luisteren belangrijker dan spreken. Onderzoeken, alle stemmen laten horen en zo lang mogelijk je oordeel uitstellen: dat alles zit in ons DNA.

‘Er is behoefte aan ons radicaal menselijke geluid’

Marc Josten is hoofdredacteur van omroep HUMAN

“Een echt journalistiek HUMAN-programma gaat uit van de feiten en heeft de intentie vernieuwend te zijn, zowel in zowel formule als in journalistieke inhoud. We zijn humanisten, dat betekent dat we onszelf vragen stellen belangrijker vinden dan antwoorden geven, luisteren belangrijker is dan spreken, en dat we ons oordeel zo lang mogelijk uitstellen. Het steeds sneller veranderende medialandschap stelt ons voor grote uitdagingen. De digitale revolutie heeft ons ‘snackbrein’ versterkt en ons trage brein verzwakt. De grote vraag is: hoe bereiken wij ons publiek als de aandachtspanne steeds korter wordt? Natuurlijk zal er bij HUMAN altijd ruimte zijn voor onze specialiteiten: langere documentaires, series met grote maatschappelijke impact en verdiepende onderzoeksjournalistiek. Tegelijkertijd is het nu ook de kunst om kort, inhoudelijk en beeldend te zijn. HUMAN gaat een beetje tegen de trend in: we groeien. Er is behoefte aan ons radicaal menselijke geluid. Dat doen we samen met onze staf, onze programmamakers en presentatoren. Daar ben ik trots op. Wie ik nu mis in ons talentvolle gezelschap, is Clairy Polak, die voor ons onder meer ‘Het filosofisch kwintet’ presenteerde. Zij was, naast lief en toegewijd, een van de beste vragenstellers die ik ken. Wat zij vooral zo goed kon, was luisteren. Ze belichaamde dat DNA van HUMAN: onderzoeken, luisteren, het oordeel even uitstellen. Ik hoop heel erg dat we met z’n allen in staat zijn haar goede voorbeeld te volgen.”

‘Andere stemmen wil ik laten horen’

Ida Does is documentairemaker en schrijver.

“Liefde is mijn drijfveer: liefde voor andere mensen, maar ook liefde voor een betere, rechtvaardigere samenleving. Ik verdiep me graag in sociaal-maatschappelijke kwesties. Met mijn wortels in Suriname en een jarenlang verblijf op Aruba voel ik me sterk verbonden met het Caribisch gebied en zijn complexe sociale geschiedenis. Daaruit komt bijvoorbeeld ‘Het is geen verleden – 08 12 1982’ voort, mijn documentaire over de Decembermoorden. Het Nederlandse koloniale verleden heeft een gigantische impact op de huidige samenleving. De afgelopen jaren is er veel veranderd. Aan de ene kant zie je dat mensen met een migratieachtergrond en mensen uit voormalig gekolonialiseerde gebieden duidelijk hun stempel drukken op de Nederlandse samenleving. Gelukkig laten zij hun stem nu horen! Aan de andere kant zijn de extreemrechtse krachten sterker geworden. Dat geeft spanningen. Met mijn werk probeer ik stemmen die al te vaak niet gehoord worden te laten klinken en zo een bijdrage te leveren aan het gesprek dat we met elkaar moeten voeren. Ik hoop dat mijn documentaires ogen openen. Sommige mensen zullen zich erin herkennen, anderen zullen iets zien dat nieuw voor hen is en waarvan ze kunnen leren.”

‘Helaas is nieuws niet altijd wat het lijkt’

Sara Visser is redacteur van het onlineprogramma ‘Rewind’.

“We leven in een samenleving waarin informatie van alle kanten komt. We willen jongeren helpen om hun weg daarin te vinden, door te laten zien hoe de publieke opinie wordt beïnvloed. Dat is het idee achter ‘Rewind’, ons nieuwe ‘omnichannel programma voor de digital native’. Kort gezegd: een onlineprogramma voor de gebruikers van Instagram, TikTok en YouTube. We proberen wat er speelt in het nieuws of op de socials in perspectief te plaatsen en te bevragen. Dat betekent voor mij: een onderwerp uitgebreid researchen, met mensen bellen. En dan een verhaal maken dat online zo aantrekkelijk is dat mensen blijven kijken. Dat is nog best lastig: hoe zorg je dat het item genoeg prikkels bevat zonder dat het ten koste gaat van de journalistieke kwaliteit? We hopen jongeren met dit programma handvatten te geven om kritisch te blijven, om als er iets voorbijkomt op hun timeline te kunnen denken: ik zie dit nu, maar misschien gaat er iets anders achter schuil. Nieuws is niet altijd wat het lijkt.”

‘Leiders hebben extra grote verantwoordelijkheden’

Jeroen Smit is onderzoeksjournalist. Hij maakt het programma ‘Wat houdt ons tegen?’

“Een beter milieu begint zeker niet alleen maar bij jezelf, daar is een systeemverandering voor nodig. Die laat vooralsnog op zich wachten. ‘Wat houdt ons tegen?’ is een activerend programma, waarin we onderzoeken wat anders kan en moet. De kijker mag zich afvragen wat hij of zij kan bijdragen, maar ik vind het minstens zo belangrijk om leiders, de mensen die een verschil kunnen maken voor wat betreft het aanjagen van die systeemverandering, op te roepen om dat daadwerkelijk te doen. Als je jezelf leider noemt, brengt dat verantwoordelijkheden met zich mee. Dan moet je vooropgaan. Bij de leiders die ik voor het programma spreek bespeur ik vaak een zekere wanhoop. Begrijpelijk wel: je bent jaren bezig op een bepaalde manier, je hebt er altijd waardering voor gekregen en nu wordt steeds duidelijker dat jouw manier van werken niet klopt of een neveneffect heeft met zoveel impact, dat het toch echt anders moet. Dat is heftig. Veel mensen zijn tegenwoordig bewust onbekwaam: we zien wat er op ons afkomt en doen toch niks. Dat geldt voor haast iedereen – ik ben ook geen veganist. Maar in een leiderschapsrol is bewust onbekwaam zijn extra pijnlijk. En met de dag schuurt het meer. Dat zorgt bij mij ook voor een zeker mededogen. Je kunt wel boos worden, maar het is ook passend om te beseffen dat het niet zo makkelijk is. We zitten allemaal met dezelfde dilemma’s.”

Dit artikel verscheen in de 35 jaar HUMAN krant. Vrienden van HUMAN ontvangen dit op de deurmat. Nog geen vriend? Meld je aan!

Van links naar rechts: Marc Josten, Sara Visser, Ida Does en Jeroen Smit