‘Ik hoop dat mensen na mijn film de liefde bedrijven’

Het overkwam Adira, een uitgeprocedeerde vluchtelinge. Op een avond houdt ze een auto staande en laat haar kind bij de bestuurder achter. Dat is Tom, die al jaren getrouwd is met Anneke. Er is meer irritatie dan liefde tussen de twee. Praten is niet hun sterkste punt, maar als Tom plotseling met een jong kind naar huis komt, moéten ze wel communiceren.

De film Verloren Dochter brengt de verhalen van Adira en het echtpaar samen. Regisseur Martijn Maria Smits maakte met cinematografische shots een rauw en oprecht verhaal. ‘Tijdens het maken van deze film zocht ik cinematografisch grenzen op’, vertelt Smits via Skype. 

‘Het is deels gebaseerd op een waar gebeurd verhaal dat documentairemaker Kees Vlaanderen me vertelde, over een vrouw die vastzat in vluchtelingenbewaring. Zij had een kind dat verstandelijk gehandicapt is. Die vrouw is uiteindelijk het land uitgezet. Het duivelse dilemma was: stel, die vrouw komt te overlijden, dan zou het kind niet terug hoeven naar het thuisland. Dan mocht het in Nederland blijven met passende zorg. Dat thema zit op een bepaalde manier in deze film verwerkt. De moeder in de film is ook een vluchteling die elk moment kan worden teruggestuurd. En ook zij komt voor de keuze te staan of ze haar kind vaarwel zegt zodat het een betere toekomst heeft.’ 

’Ik heb veel research gedaan naar de manier waarop middelbare koppels leven. Dat is een leeftijdscategorie waarover je weinig ziet op de Nederlandse televisie. Als je lang bij elkaar bent, is het niet makkelijk om sleur te vermijden. Mensen vergeten vaak te communiceren. In mijn film zit een ontbijtscène, waarin Tom letterlijk tegen Anneke zegt “bemoei jij je maar met je eigen dingen, ik zorg wel voor mijn zaken.” Dat soort uitspraken ken ik uit mijn eigen familiesituaties. Er kan zo’n stugheid tussen twee mensen ontstaan dat ze op een gegeven moment niet meer weten hoe ze ermee om moeten gaan.’

‘We zijn bij flatgebouwen en appartementen van getrouwde stellen langs gegaan om de sfeer te proeven. De film is ook gedraaid in een appartement van een middelbaar stel.’ 

‘Na het woord ‘actie’ voelt een kind de spanning. Er klopt iets niet met de wereld, want iedereen gedraagt zich plotseling anders. In het eerste uur van de eerste draaidag wilde het meisje niet meer, ze schreeuwde meteen dat ze naar haar moeder wilde. Toen hebben we direct een spoedoverleg gehad met de opnameleider, met de vraag of we een ander kind moesten zoeken of niet. Dat was echt stressen. We zijn toch doorgegaan met hetzelfde meisje. Je leert langzaamaan wel trucjes. Als ze iets niet wil, bijvoorbeeld een scène in een slaapkamer, dan koppelt ze haar verdriet en emotie aan die ruimte. Ze wil prima spelen en leuk doen in de woonkamer, maar zodra ze naar de slaapkamer moet, wil ze niet meewerken. Dat los je op door de plek totaal te veranderen. Of je moet improviseren en de scène ergens anders beginnen, zodat het meisje op een natuurlijke manier meeloopt.’

‘Na een aantal films te hebben gemaakt, weet je dat er nooit genoeg geld voor is in Nederland. Dat los je op door zo min mogelijk locaties en acteurs in te zetten. Ook maak je zo min mogelijk shots. Het originele scenario was volgens mij zeventig scène’s, die heb ik teruggebracht naar 21. Het voelt misschien niet zo in de film, maar ik heb zo veel mogelijk in het appartement van het koppel gedraaid, om maar niet van locatie te hoeven wisselen.’

‘Daarnaast hou ik van films waarin je als maker tijd besteedt aan gezichten en lichaamstaal. Tijdens het maken van deze film zocht ik cinematografisch grenzen op. Ik heb me verdiept in de beeldtaal qua shots en hoeken. Hoe extreem kan je gaan, zonder dat het ergerlijk wordt voor de kijker.’ 

‘Soms ben ik daar te ver in gegaan. De ontbijtscène valt een beetje uit de toon, omdat de hoofdpersonen recht de camera in kijken. Het was de bedoeling dat het een split screen zou worden, maar dat is niet gelukt. Vorm speelt een belangrijke rol in deze film, dat was een belangrijke reden voor mij om hem te willen maken.’

‘De film gaat over het individualisme waar de wereld nu in leeft; dat mensen soms te gebrekkig zijn om nog met elkaar te communiceren. Ik hoop de kijker na afloop zijn of haar partner zoent en de liefde gaat bedrijven. We mogen wat mij betreft vrijer denken en meer aandacht aan elkaar geven. De liefde moet niet vergeten worden.’

‘In deze film zit ook de boodschap van een vluchteling. Als je niet de juiste papieren hebt, wordt je leven heel anders ingevuld dan het onze. Dat wij goed leven is een luxe positie, dus ik snap niet waarom wij soms zo krenterig zijn en een ander niet helpen.’