'Ik ben het bewijs dat schulden iedereen kunnen overkomen. Ik ben een hoogopgeleide vrouw en ik dacht: ik ga het anders doen. Maar uiteindelijk werd ik toch een alleenstaande moeder met schulden.'
Tot over je oren in de schulden en het gevoel hebben dat er geen uitweg is. Het overkwam Satcha Maduro uit Amsterdam. Ze heeft als maatschappelijk werker veel mensen met schulden geholpen en is succesvol ondernemer. Maar zelf weet ze ook goed hoe het is om aan de andere kant te staan.
Wanneer wist je: ik zit in de problemen?
'Schulden komen nooit alleen. Mijn partner ging bij me weg en ik bleef achter met mijn dochter, die een ontwikkelingsachterstand, spraakgebrek en autisme heeft. Dat zorgt ervoor dat ze non-stop begeleiding nodig had. Op mijn werk werd mijn contract niet verlengd en zo raakte ik langzaam in een burn-out. Ik was het overzicht kwijt op mijn leven, maar ook op mijn financiën.'
Wat deed dat met je?
'Het ging zo ver dat ik mijn rekeningen niet meer kon betalen, mijn post niet meer durfde te openen, alleen maar piekerde en niet meer kon slapen. Ondertussen heb ik mijn dochter uit huis geplaatst, omdat ik haar niet de zorg kon bieden die ze nodig had. Het voelde alsof ik ultiem gefaald had, als persoon en als moeder. Het werd steeds donkerder en ik raakte in een depressie.'
Dat klinkt als een zware tijd.
'Ik kwam op een punt waarop ik zo diep in de put zag, dat ik serieus overwoog om uit het leven te stappen. Ik heb verschillende opties overwogen, zoals uit het raam springen.
'Een diepe, zwarte avond besloot ik te bidden en God gaf mij helderheid om te kiezen: "Kies je voor leven, of kies je voor dood? Leven betekent je leven weer opbouwen met je dochter. En dood betekent dat zij jou de rest van haar leven moet gaan missen."
'En die gedachte, dat besef, dat kan niet erger zijn dan dit. Zo wil ik niet gaan. Dat ik haar nooit meer kan opzoeken, dat ze mij nooit meer ziet. Die avond voelde ik rust over me heen komen, en ben ik gaan slapen. Ik zei tegen mezelf: "Morgen is alles anders."'
Tekst gaat door na afbeelding
En, was alles anders?
'Natuurlijk was dat niet zo. Want de problemen waren er nog steeds. Maar in mijn hoofd was het anders, want dat was de dag dat ik besloot om hulp te vragen. Ik moest een diepe bodem raken, voordat ik de drempel over kon om hulp te vragen.
'Ik ben naar de huisarts gegaan, die me heeft doorverwezen naar een psychotherapeut. Parallel daaraan ging ik sporten, waardoor ik beter tot rust kon komen, beter kon slapen en weer kon gaan nadenken om te zien wat ik nodig heb in mijn leven om dingen op te lossen.'
Wat heb je als eerste aangepakt?
'Mijn financiën. In mijn depressie was dat één overzichtelijke boel geworden. Mijn hele kast lag vol met ongeopende post. Ik kwam erachter dat ik bijna 30.000 euro schuld had. Ik dacht: "Als ik hier niets mee doe, kom ik er nooit uit. 30.000 euro! Dat is echt veel geld."
'Dat had ik niet door, want ik dacht dat het 15.000 zou zijn. Maar toen alles geordend werd in mijn map, werd pas duidelijk hoe groot mijn schuld was.'
Tekst gaat verder na banner
Hoe ging het van kwaad tot erger?
'Ik liep achterstanden op toen ik van een baan naar een uitkering ging. Het duurde destijds lang voordat je een uitkering kreeg, dus loop je gegarandeerd betalingsachterstanden op bij je huur en vaste lasten. Ik ging het ene gat dichten met het andere. Ik durfde niemand iets te vragen, dus ik ging geld lenen bij Wehkamp, en dingen op afbetaling kopen. Inmiddels doen ze dan een kredietcheck, maar destijds niet.'
Je komt in een overlevingsmodus?
'Door mijn achtergrond als maatschappelijk werker weet ik dat je beslissingen op korte termijn maakt, als je onder schaarste leeft, zoals financiële zorgen. Een tekort aan geld heeft daadwerkelijk effect op je hersenen. Om de stress te verminderen ga je brandjes blussen.
Dus toen ik niet wist hoe ik mijn huur moest betalen en ik een brief van Wehkamp kreeg met het bericht dat ik geld kon lenen, leende ik geld. Ik kon niet ver vooruitdenken, hooguit hoe ik straks de boodschappen zou betalen. Ik leende geld om de problemen van vandaag op te lossen. Dat kost uiteindelijk meer geld. Je gaat in de overlevingstand en je maakt keuzes die op lange termijn niet goed voor je zijn.'
Tekst gaat verder na afbeelding
Hoe ben je eruit gekomen?
'Voorwaarde voor schuldhulpverlening is dat je overzicht hebt, maar die kan je zelf vaak niet creëren. Daarom ben ik naar de Aanmeldgroep gegaan, waar iedereen in de buurt met financiële problemen heen kan. Ik ging naar huis met een map waarin alles geordend was, en toen kon ik me aanmelden bij schuldhulpverlening.'
Ben je onderweg vastgelopen?
'De bureaucratie rondom schulden staat veel mensen in de weg, zoals aanvragen die na drie maanden worden afgewezen. Mijn schuldregeling via de gemeentelijke kredietbank was afgekeurd, omdat mijn inkomen niet stabiel was. En dat is nu juist het probleem voor mensen met schulden.
Toen heb ik voor strengere maatregel gekozen: de wettelijke schuldsanering, die wordt toegewezen door de rechter. Dan worden alle schuldeisers gedwongen om mee te werken. In mijn geval kon ik de regie over mijn eigen financiën behouden, maar ik moest wel krap leven. Dat is een heftige maatregel, maar dan ben je binnen drie jaar wel schuldvrij. En dat perspectief was voor mij ontzettend belangrijk.'
Inmiddels ben je negen maanden schuldvrij. Heb je het gevierd?
'Mijn man en ik zijn naar de Jaguar-garage geweest. Ik vind de Jaguar een hele mooie auto en dat was een symbolisch moment: nu we schuldvrij zijn kunnen we sparen voor onze droomauto.'
Satcha Maduro sprak met Coen Verbraak over schulden in De publieke tribune, op NPO Radio 1.
Ook te gast in de uitzending waren deurwaarder Paul van Roon, Eelke Blokker (Instituut voor Publieke Waarden) en wethouder Sociale Zaken Bert van Alphen (GroenLinks Den Haag).
Luister de aflevering hieronder terug
Of ga naar de afleveringspagina →