Wat als je eigen rechtvaardigheidsgevoel je hele leven overhoop gooit? En wat als je vervolgens nergens wordt geloofd? In De Publieke Tribune sprak Coen Verbraak met klokkenluiders en hun naasten, over de prijs van het aan de kaak stellen en het lot van de klokkenluider, zoals dat van Roelie Post: "Toen mijn dochter voor haar studie Kafka's Het Proces moest lezen, zei ze: 'Mam, dat boek gaat over jou.'"
"Ik merk dat het je ook emotioneert, hè," zegt Coen Verbraak tegen Roelie Post, nadat ze van Paul Veerman het verhaal over zijn vader Frits Veerman aanhoort; de bekendste klokkenluider van Nederland, die meer dan veertig jaar voor eerstel streed en het pas zes maanden voor zijn dood kreeg.
Post: "Jazeker. Waarom? Je ziet dat iemand z'n leven vernietigd is, maar tóch stand heeft gehouden. Ik hoop dat zelf ook te doen, maar ik hoop niet dat het zo eindigt."
Tekst gaat door onder de banner
Toen Roelie Post eind jaren '90 als ambtenaar voor de Europese Commissie grootschalige corruptiepraktijken rondom de adoptie van Roemeense weeskinderen ontdekte, kreeg ze in haar pogingen de schandalen aan het licht te brengen te maken met tegenwerking en bedreigingen. Ze werd geïntimideerd, gedwongen haar huis te verlaten en werd jarenlang niet erkend als klokkenluider.
Coen Verbraak in de uitzending: "Wat een onvoorstelbaar verhaal: dat je een misstand aankaart, dat je vervolgens je baan verliest en dat je uiteindelijk wordt opgejaagd en achtervolgd."
Roelie: "Ja, maar dat gebeurt dus vaker."
"Ik hoop zelf ook stand te houden, maar ik hoop niet dat het zo eindigt als bij Frits Veerman"
Wat maakt dat sommige mensen bereid zijn zichzelf in dat soort situaties compleet opzij te zetten? Welke impact heeft het klokkenluiden op de mensen uit hun omgeving? En genieten klokkenluiders in Nederland eigenlijk wel genoeg bescherming?
Roelie: "Toen ik die misstanden meldde had dat voor mij hele grote consequenties. Alles stortte in elkaar. Je komt in een heel raar proces van overheden die je gaan tegenwerken en ondertussen probeer je zo gewoon mogelijk te leven. Ik heb vooral in het begin geprobeerd om zo weinig mogelijk tegen mijn dochter te vertellen."
En toch, de onveiligheid van Roelie was ook de onveiligheid van haar dochter. "Ook mijn dochter kon niet zomaar meer over straat. Ze moest altijd goed opletten. Mensen bij de Europese Commissie raadden mij op een gegeven moment zelfs aan om haar bij de schoolbus op te halen. Dat kon ze niet meer alleen. Ze zeiden zelfs dat ik maar even niet meer moest autorijden. Ik probeerde die impact op het leven van mijn dochter zo goed mogelijk bij haar weg te houden. Dat lukte niet altijd."
Vaak hadden Roelie en haar dochter het er vroeger niet over, maar naarmate ze ouder werd, werden de gesprekken ook beter. "Ik dacht dat mijn dochter er nooit zoveel van wist. Totdat ze op een gegeven moment ging studeren en het boek van Franz Kafka moest lezen, Het Proces. Toen ze vervolgens weer een keer een weekend thuis kwam zei ze tegen me: 'Mam, heb je dat boek weleens gelezen? Dat boek gaat over jou.'"
Samen met klokkenluiders Roelie Post en Victor van Wulfen, zoon van de in 2021 overleden klokkenluider Frits Veerman, Paul Veerman en onderzoeker Kim Loyens, sprak Coen Verbraak in de aflevering Het Lot van de Klokkenluider van De Publieke Tribune over het lot waaraan een klokkenluider zichzelf verbindt zodra hij of zij besluit een misstand aan de kaak te stellen.
Luister de hele uitzending van zaterdag 22 oktober 2022 hier terug: