Maarten Remmers, onder andere bekend van Keuringsdienst van Waarde en De Proefkeuken, bedacht en ontwikkelde de nieuwe zesdelige HUMAN-serie. In Bezorgd worden elf mensen geportretteerd die in de bezorgeconomie werken. De persoonlijke verhalen laten zien dat de groei van de economie wringt met het behouden van menselijke werkomstandigheden.
In Bezorgd maken we kennis met de mensen achter onze bestellingen. Dit zijn de flitsbezorgers, orderpickers en distributeurs die onze bestellingen inpakken, vervoeren en tot aan onze deur bezorgen. We spraken met eindredacteur Maarten Remmers over het belang van de serie.
Portretten
"Het idee van Bezorgd is simpel," vertelt eindredacteur Maarten Remmers, die in een grijs verleden zelf pizzabezorger was. "We laten de mensen achter je bestelling zien en daarmee ook de wereld achter je bestelling." Dagelijks zijn tussen de 90.000 tot 130.000 bezorgers op pad om online bestellingen te bezorgen en werken er nog veel meer mensen in andere takken van de bezorgeconomie. Vergeet bijvoorbeeld de maaltijdbezorgers, orderpickers en distributeurs niet. In Bezorgd komen ze allemaal aan bod.
Remmers wilde de complexe organisatie van de bezorgeconomie onderzoeken. "Ik vind het zo mooi om in mijn werk dingen bloot te leggen die we heel normaal vinden, maar waar je eigenlijk geen weet van hebt hoe het werkt. Als jij online een broek bestelt, ligt die de volgende dag op je deurmat. Maar wat gebeurt er voor die tijd met dat pakketje? Dat wilde ik in beeld brengen."
©
Maarten Remmers
Achter de schermen bij Bezorgd
Postkantoor aan huis
Remmers kwam op het idee om de documentaireserie te maken toen hij een ophaalpunt in zijn buurt bezocht om een pakketje op te halen. Zo’n ophaalpunt is gevestigd bij iemand thuis. Je kunt daar bestellingen ophalen of retourneren en de pakketjes worden vervolgens opgehaald door een bezorgdienst. De eigenaar van zo’n punt krijgt per pakket maximaal 35 cent betaald. "Ik vond het zo gek toen ik daar was. Het was een klein huisje, helemaal volgestouwd met pakketjes. Het leek me zo’n inbreuk op je privacy," vertelt Remmers. "De vrouw die dit het pakketpunt runde, vertelde dat ze daar tweehonderd euro per maand voor kreeg. Zij dacht: ik ben toch thuis, dus dat geld is makkelijk meegenomen. Maar het leek mij een enorme opoffering."
Het leek Remmers interessant de industrie in de serie breder te bekijken. "Ik wilde het ook hebben over maaltijdbezorgers, flitsbezorgers, orderpickers, enzovoorts. Er zijn namelijk steeds meer mensen werkzaam in deze wereld, maar als je een beetje de krant leest, merk je dat het hier en daar schuurt en dat de omstandigheden waaronder deze mensen werken, niet wenselijk zijn."
Eigen ondernemer, dus eigen lasten
Door de explosieve groei van de bezorgeconomie komen arbeidsvoorwaarden in het geding. Zo werken mensen soms tegen of zelfs onder het minimumloon. Daarbij komt dat veel bezorgers als eigen ondernemer werken. Dat biedt vrijheid, maar zorgt ook dat deze mensen minder steun hebben dan een werknemer in dienst van een bedrijf zou krijgen. Zo krijgen bezorgers doorgaans betaald in stukloon: per pakket. In Bezorgd verdient Joy 1 euro per pakketje. Rijdt Joy op een dag langs 150 adressen, dan verdient ze 150 euro. Maar van dit bedrag moeten ook nog de kosten van benzine, verzekeringen en belastingen betaald worden.
Hetzelfde geldt voor flitsbezorgers. Zij gebruiken bijvoorbeeld hun eigen fiets en mobiel. Remmers: "Regent het en gaat je mobiel kapot? Eigen risico. Heb je een ongeluk? Dan moet je zorgen dat je zelf een verzekering hebt afgesloten. Dat soort onkosten zitten niet in het uurloon verwerkt en dat betekent dat de bezorger er uiteindelijk nog minder geld aan overhoudt."
In opstand komen voor betere arbeidsvoorwaarden is moeilijk, omdat bezorgers er vaak alleen voor staan. Flitsbezorger Matthias gaat in de serie in gesprek met FNV, in een poging bezorgers te verenigen en deze omstandigheden collectief te verbeteren. Met een petitie hoopt hij zijn werkgevers ter verantwoording te roepen. Remmers vertelt dat er vanuit FNV al enkele rechtszaken zijn aangespannen en dat de petitie van Matthias zeker zin heeft. "Het onderwerp speelt nu heel erg, dus het is fijn om een bijdrage te kunnen leveren aan het gesprek."
Voordelen
Is het dan alleen maar kommer en kwel in de bezorgindustrie? "Nee, dat is zeker niet waar. Er zijn zeker ook voordelen. Als je betaald wordt in stukloon, kun je zelf besluiten wanneer en hoe lang je wil werken. Ben je even twee uur vrij? Dan stap je zo op die fiets om maaltijden te bezorgen. Als je een periode niet beschikbaar bent, kun je dit in de app aangeven en dan word je niet ingepland." Het werk biedt een vrijheid die bijvoorbeeld voor studenten erg aantrekkelijk is.
Daarnaast kunnen mensen veel plezier beleven aan het karakter van het werk. "We portretteren bijvoorbeeld een bezorger die het gewoon heerlijk vindt om in een busje rond te rijden." Zo vond Remmers het vroeger zelf ook heerlijk om maaltijden te bezorgen. "Ik vond het te gek om met een brommertje door de stad te rijden en pizza’s af te leveren!"
©
Maarten Remmers
Achter de schermen bij Bezorgd
Afbrokkeling van ons sociaal leven
Zijn visie op de bezorgeconomie is door het maken van de serie niet erg veranderd, vertelt Remmers. "Ik bestel ook gewoon pakketjes, dat zal denk ik niet veranderen. Maar ik weet nu wel dat flitsbezorgen niks voor mij is. Ik heb het weleens geprobeerd als ‘research’ voor de serie," vertelt hij. "En het werkt, dat is het wonderlijke. De bezorger stond niet binnen tien, maar slechts zes minuten voor mijn deur.
"Maar ik geloof in een wereld waarin je contact hebt met andere mensen. Als ik aan het koken ben en besef dat ik een ingrediënt mis, dan bel ik aan bij mijn buurman. Met flitsbezorgen heb ik die buurman niet meer nodig. Dat is op zich geen ramp, maar op die manier brokkelt ons sociale leven toch beetje bij beetje af. Alles wordt steeds individualistischer en dat is niet iets waar ik aan wil bijdragen."
Hoopvolle toekomst
Met Bezorgd hoopt Remmers mensen aan het denken te zetten over de bezorgeconomie. "Ik wil dat mensen zich afvragen of deze manier van werken wenselijk is," vertelt hij. Zelf heeft hij goede hoop dat de werkomstandigheden in de toekomst zullen verbeteren. "Bezorgen zal zeker niet verdwijnen; dat blijft. Maar ik denk dat de prijzen duurder zullen worden en dat daar betere arbeidsvoorwaarden in worden verwerkt."
Kijk Bezorgd
Vanaf 26 juni elke zondag om 21.45 uur op NPO 3
Busjes door je straat, een maaltijdbezorger met een grote tas op zijn rug die je de pas afsnijdt, de boodschappen die op je stoep verschijnen en je buren die tegenwoordig bijklussen als postkantoor voor de buurt: bezorgdiensten zijn niet meer weg te denken uit ons straatbeeld. Je kunt alles laten bezorgen, voor niets hoef je de deur nog uit. De zesdelige serie Bezorgd geeft de mensen achter onze bestelling een gezicht. Wie zijn deze mensen en onder welke omstandigheden werken ze?