De eisen van de gemeenschap / Waar ligt onze loyaliteit?
Aflevering 11

Is martelen toegestaan? Kan het verkeerd zijn de waarheid te vertellen? Hoeveel is een mensenleven waard? Wat is de ethische kant van moord? Wat is rechtvaardig?

Michael J. Sandel (1953) zorgde met zijn reeks over deze dilemma’s voor een van de populairste interactieve colleges uit de geschiedenis van Harvard University. Ze werden in vele landen op tv uitgezonden.

Vanuit de overvolle zaal van het historische ‘Sanders Theatre’ in Boston gaat de Amerikaanse filosoof als een Socrates van onze tijd met studenten in gesprek. Met een mix van speelsheid en ernst worden er aannames onder de loep genomen. Door te argumenteren en de dilemma’s met nieuwe scenario’s steeds van een andere kant te belichten.

Sandel verscherpt tegenstellingen om zo eigen morele overtuigingen duidelijker te maken. Hij noemt het een oefening in zelfkennis, de kern van filosofie.

Zondag 4 september 2016, 14.30 uur op NPO 2

De eisen van de gemeenschap

Twee kinderen dreigen te verdrinken. Je kunt er maar één redden. Het ene is jouw kind, het andere kind ken je niet. Zou het moreel verwerpelijk zijn als je je eigen kind niet zou redden?

Waar komt onze morele plicht eigenlijk vandaan? En in hoeverre speelt achtergrond daarbij een rol? Ben je bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de daden van je vader? Of slechts in het geval dat je ervoor kiest die verantwoordelijkheid op je te nemen?

Waar ligt onze loyaliteit?

Stel, je broer is een gezochte moordenaar. Je wordt gedagvaard om informatie over hem te geven, maar dat wil je niet.  Dat betekent dat je loyaler bent tegenover je broer dan tegenover de gemeenschap.

Wanneer weegt loyaliteit zwaarder dan plicht? Is dat niet altijd een individuele keuze? En wat ligt er dan ten grondslag aan die keuze?

Sandel verheldert morele dilemma's en onderzoekt thema's als rechtvaardigheid, gelijkheid, democratie en burgerschap aan de hand van de denkbeelden van filosofen als Jeremy Bentham, J.S. Mill, Robert Nozick, John Locke, Immanuel Kant, John Rawls en Aristoteles. Hij doet dat in een 12-delige interactieve collegereeks, uit te zenden vanaf zondag 26 juni 2016. Iedere aflevering bestaat uit twee delen met een gemeenschappelijk thema.