Socrates (ca. 470 v Chr. - 399 v Chr.)

In deze aflevering van Durf te Denken staat het socratische gesprek centraal. Socrates zag het als zijn opdracht om mensen te helpen zelf tot het juiste inzicht te komen. Hij vond dat echte inzichten alleen van binnenuit kunnen komen. Die kunnen niet door anderen worden geleerd of opgelegd.

Durf te Denken

Socrates bestookte zijn gesprekspartner urenlang met lastige en prikkelende vragen waarop hij zelf het antwoord ook niet wist. De vasthoudendheid die hij daarbij liet zien, leverde hem de bijnaam ‘de horzel’ op.

Verstand gebruiken
Met deze werkwijze dwong Socrates zijn gesprekspartner zijn verstand te gebruiken en zelf na te denken over leven en gewoonten, over goed en kwaad. Vaak zag die ander na verloop van tijd in dat zijn eigen ideeën niet klopten.

Praktisch filosoof Miriam van Reijen demonstreert in het kort hoe een socratisch gesprek kan gaan.

Het écht ergens over hebben
In de reportage van Nan Rosens krijgen we een impressie van wie socratische gesprekken voeren en wat de waarde ervan is. Aan het woord komt onder anderen Jos Kessels, gespecialiseerd in de theorie en de praktijk van het socratisch gesprek. Hij introduceerde het socratisch gesprek bij bedrijven en is oprichter van Het Nieuwe Trivium

Ook worden in deze aflevering socratische gesprekken gevoerd met leerlingen van het Vossius Gymnasium in Amsterdam. Een leerling: "Het is fijn dat je het eindelijk écht ergens over hebt. Dan hebben we eens niet alleen maar van die nutteloze gesprekken."

Mita Visser en Kiki Verbeek laten met hun Filosofisch Laboratorium een eigentijdse variant zien.