Woody Allen - de perfecte moord

Ik ben niet de enige. Vorig jaar wees controversieel onderzoek door het Instituut voor Geestelijke Gezondheid in Mannheim, Duitsland, uit dat 19 procent van de proefpersonen over moord droomt.

Het experiment leidde tot allerlei conclusies over mensen die over moord dromen. Die zijn introvert, sociaal niet handig en blijken ook in het echte leven behoorlijk agressief te zijn.

Perfecte moord
Zou Woody Allen over moord dromen? Het kan bijna niet anders — als je bedenkt hoe vaak het onderwerp in zijn films voorkomt. Steeds maar weer is er die situatie waarin iemand een moord pleegt om er zelf beter van te worden, of om ervoor te zorgen dat de maatschappij ervan profiteert.

Maar bestaat de perfecte moord?

‘Gawie Weet Raad’-lezer Rutger H. Cornets de Groot op Facebook: ‘De perfecte moord is er een die geen sporen achterlaat, dus ook niet in de ziel. Ik zou zeggen dat je als moordenaar na de moord dezelfde wil tot leven moet kunnen opbrengen als die je tot de moord aanzette. Alleen dan kun je voorkomen dat schuld je wegvreet en die levenswil aantast.’

Ex-minnares
Woody Allen onderzoekt deze kwesties in ‘Crimes and Misdemeanors’ (1989).

Het leven van de succesvolle oogheelkundige Judah Rosenthal (Martin Landau) ligt aan scherven wanneer zijn ex-minnares, gespeeld door Anjelica Huston, maar weigert te accepteren dat hun relatie voorbij is en dat Judah nu weer gewoon bij zijn vrouw wil zijn.

Ten einde raad wendt Judah zich tot zijn broer, een wise guy die het zaakje één-twee-drie regelt. Moord, dus.

In een fictief gesprek met een rabbijn worstelt Judah met zijn dilemma. Zijn conclusie: ‘God is a luxury I can’t afford.’ Judah kiest voor moord — om zélf gerechtigheid te krijgen. Door zijn minnares te doden meent hij het geluk te krijgen dat hem toekomt.

Schuldgevoelens
Maar dan de vraag: kan Judah leven met de morele en menselijke consequenties van het opruimen van zijn lastige lover? Judah, die als kind van zijn ouders niets anders hoorde dan dat God altijd alles ziet, denkt van niet.

Tot zijn stomme verbazing lopen de dingen anders. Judah blijkt met het verstrijken van de tijd nauwelijks meer last van schuldgevoelens te hebben.

Inderdaad, de perfecte moord is de moord gepleegd zonder gevoelens van schuld. Dat kan, want Judahs leven is na de moord beter dan ooit. Met zijn vrouw vertrekt hij naar Europa voor een vakantie.

Dansende rabbijn
Als God niets ziet, dan verdwijnen alle schuldgevoelens, zo blijkt uit ‘Crimes and Misdemeanors’. De film eindigt met Woody Allen, in de rol van een mislukte filmmaker, die toekijkt hoe de rabbijn, die inmiddels blind is geworden, danst — een door en door nihilistisch beeld.

Maar wat nu als de mens wél een ingebouwde morele sensibiliteit heeft, een soort instinct dat hem ertoe in staat stelt te onderscheiden tussen goed en kwaad? Volgende week: ‘Cassandra’s Dream’ (2007).