De hele wereld treurt om de dood van een kind. Zijn beeld verschijnt op televisie. Op straat barsten mensen in tranen uit. Hij was het laatste kind op aarde. ‘Baby Diego’ was zijn naam.

Zo begint ‘Children of Men’, Alfonso Cuarsons film uit 2006 over een toekomstige wereld waarin de mensheid onvruchtbaar is geworden en vluchtelingen van overal naar Engeland stromen, het enige land waar er nog iets van beschaving over is.

Dat is fictie. Nu de werkelijkheid.

Aylan Kudri
Het beeld van Aylan Kudri, het driejarige Syrische jongetje dat verdronk toen hij samen met zijn ouders de oversteek van het Turkse Bodrum naar het Griekse eiland Kos wilde maken, schokte deze week de hele wereld.

Publicatie in dagbladen van foto’s waarop het lichaam van Aylan te zien is, leidde tot een golf van verontwaardiging. Over het feit dat de kranten de foto’s plaatsten, maar ook over de onmacht van Europese leiders om iets aan de vluchtelingencrisis te doen.

Echt engagement of valse compassie
De vraag: spruit de collectieve verontwaardiging over het dood van het kind en in het verlengde hiervan over de vluchtelingencrisis voort uit echt engagement, of schept zij alleen maar meer ruimte voor valse compassie?

Hierover lopen de meningen scherp uiteen, getuige de discussie over het onderwerp bij ‘Gawie Weet Raad’ op Facebook die hier terug te lezen is.

Ik denk dat er één vraag relevant is, namelijk: wat als het je eigen kind was?

'Children of Men'
Terug naar Cuarons film. Londen is opgedeeld in enclaves waar alleen de rijken mogen komen. In de rest van de stad worden vluchtelingen opgejaagd als dieren door militaire eenheden van ‘Homeland Security’. Ze worden in hokken gestopt, vernederd en gemarteld. Ze staan bekend als ‘fugees’, een woordspeling op ‘refugees’.

Theo Faron (Clive Owen) is journalist. Ooit was hij een idealistische mensenrechtenactivist. Door zijn ex-vrouw Julian (Julianne Moore) raakt hij betrokken bij een operatie om een jonge vrouw, een vluchteling, naar een veilige haven te brengen.

Tijdens hun vluchtpoging ontdekt Theo een geheim: de jonge vrouw is zwanger.

Wanneer het kind van de ‘fugee’ geboren wordt, leggen de soldaten hun wapens tijdelijk neerleggen, gehypnotiseerd door het wonder van het kleine wezen, een mens puur en onschuldig. De eerste baby in twintig jaar.

Misschien stellen ze zich op dat moment ook de vraag: wat als het mijn kind was, en mijn vrouw?

Uiteindelijk blijkt Theo met dezelfde vraag te zitten. En niet voor niets: lang geleden is zijn eigen zoon in zijn armen gestorven. Terwijl hij samen met de moeder van de pasgeboren baby in een bootje op redding zit te wachten, laat hij haar zien hoe je het kind moet kalmeren.

De film verbeeldt de ontwikkeling bij Theo: van een gedesillusioneerde, apathische burger tot een activist die zorgt voor hoop, door mee te voelen met het slachtoffer, maar vooral door te handelen als mens, als vader.