‘Ik sluit mijn ogen niet voor onrecht’

‘Ik moet er ergens wel om lachen’, zegt Jacqueline in de documentaire. Ze zit in de auto onderweg naar Louis. ‘De een gaat met het gezin zondags een dagje weg en ik ga lekker eens in de twee weken naar de bajes. Dat is mijn uitstapje.’ Dat doet ze al sinds 2007, als Louis - opnieuw - in haar leven komt. Een jaar later trouwen ze. Ze leerden elkaar in 1993 kennen in de bezoekruimte van De Bunker, een gevangenis in Den Haag. Hij zat destijds een negen jaar durende gevangenisstraf uit voor een overval. Zij kwam samen met een vriendin op bezoek. ‘Ik viel direct op zijn mooie ogen’, vertelt ze nu. ‘Toen we aan de praat raakten bleek hij ook een heel goede gesprekspartner te zijn. Hij had, net als ik, veel levenservaring. Ik voelde me direct begrepen.’ Toch verloren ze elkaar uit het oog.

Louis komt weer in Jacquelines leven als hij in 2007 in de krant leest over het overlijden van haar zus. Hij stuurt haar moeder vanuit zijn cel een condoleancebrief. Dat betekent veel voor Jacqueline en ze besluit hem een bezoekje te brengen. Louis was sinds twee jaar veroordeeld tot een levenslange* gevangenisstraf voor de moord op twee kinderen van een vriendin van hem. De kinderen en hun moeder werden op 5 maart 1984 in hun Amsterdamse woning levenloos aangetroffen. Hij werd niet veroordeeld voor de moord op de vrouw, omdat de tenlastegelegde doodslag was verjaard. Tot op de dag van vandaag zegt hij onschuldig te zijn. 

Jacqueline treft bij haar eerste bezoek in 2007 een andere Louis aan dan ze van vroeger kende. ‘Hij was in tranen en ik voelde meteen dat hier iets niet klopte.’ Ze besluit zijn dossier in te duiken. Al snel weet ze het zeker: Louis is onterecht veroordeeld. ‘De rechters hebben hun uitspraak eigenlijk vooral gebaseerd op één verklaring van een ex-vriendin.’ In de hoop haar man vrij te krijgen, maakt Jacqueline in 2008 een website waarop ze alle informatie en details over de zaak deelt. ‘Je hebt me mijn leven teruggegeven’, zegt Louis in de documentaire, doelend op de toewijding van zijn vrouw. Dat vindt Jacqueline best pittig om te horen. ‘Want zo hoort het niet te zijn. Ik ben niet zijn infuus.’

De afgelopen jaren zijn ook verschillende specialisten tot de conclusie gekomen dat Louis onterecht levenslang vastzit. Dat blijkt onder andere uit een uitzending van EenVandaag uit 2016 over de zaak. Zo is een belangrijke getuigenverklaring mogelijk ‘vals’, zouden de moorden op een ander tijdstip kunnen zijn gepleegd dan wordt gedacht én door iemand die linkshandig is. Louis is rechtshandig. 

Tot op de dag van vandaag strijdt Jacqueline voor de vrijheid van haar man. Eind 2016 diende ze voor de tweede keer, samen met Louis’ advocaat een verzoek tot nader onderzoek in bij de Hoge Raad. Deze wordt begin dit jaar afgewezen. Dat is frustrerend, maar Jacqueline blijft hopen. ‘Anders kan je beter opgeven’, zegt ze. En dat woord staat niet in haar woordenboek. ‘Ik blijf vechten, voor mijn part tot in het Europees Hof.’ 

Om opnieuw een verzoek tot herziening door de Hoge Raad te laten behandelen, moet Jacqueline nieuwe gegevens aanleveren, zoals een deskundigenbewijs. Het gaat hierbij om gegevens waarbij de rechter waarschijnlijk tot een ander oordeel zou zijn gekomen als deze tijdens het proces bekend waren geweest. De zoektocht naar nieuwe informatie wordt echter steeds lastiger, merkt Jacqueline. Soms heeft ze het gevoel dat alles al is gezegd. Tegelijkertijd weet ze dat als deskundigen nogmaals naar het bewijsmateriaal kijken, zij nieuwe ontdekkingen zullen doen die in Louis’ voordeel spreken. ‘Maar dat kost geld dat er op dit moment nog niet is. Tot die tijd neem ik even een pauze.’ 

Ondertussen probeert ze zich ook op andere manieren in te zetten voor de rechten van haar man. Laatst nog heeft ze een klacht ingediend bij de Voedsel- en Warenautoriteit, nadat Louis vertelde dat regelmatig levensproducten niet worden geleverd of over datum zijn. En de sluiting van steeds meer gevangenissen doet de leefomstandigheden binnen volgens Louis geen goed. Gedetineerden zouden in vergelijking met vroeger bijvoorbeeld minder vaak hun cel uit mogen. ‘Ik wil voor hem blijven vechten en zijn leven zo gemakkelijk mogelijk maken’, zegt Jacqueline. Ze is daarnaast ook een luisterend oor voor Louis. Ze bellen dagelijks en zien elkaar eens in de twee weken in de gevangenis in Heerhugowaard. ‘Naar omstandigheden gaat het redelijk goed met hem’, vertelt ze. ‘Net als in de documentaire te zien was, tuiniert hij nog steeds erg vaak. Daar haalt hij gelukkig veel voldoening uit.’ 

In Levenslang fantaseert Louis over een toekomst waarin hij samen met Jacqueline op een boerderij woont. Ver bij de maatschappij vandaan, want daar is hij naar eigen zeggen ‘een beetje klaar mee’. Of die fantasie ooit werkelijkheid zal worden, is volgens Jacqueline nog maar de vraag. ‘Ik doe dit allemaal voor hem, niet voor mezelf. Als we hem ooit vrijgesproken krijgen, moeten we namelijk afwachten of onze relatie het überhaupt zal overleven. Veel relaties gaan stuk als iemand wordt veroordeeld, maar ook wanneer een gedetineerde na jaren weer terugkeert in de maatschappij. Ik kan niet voorspellen hoe Louis met die omschakeling zal omgaan en wat dat voor gevolgen zou hebben voor onze relatie.’ 

Waarom je leven opofferen voor iemand, als je niet eens met zekerheid kan zeggen dat je ooit samen zult zijn? ‘Ik zie het niet als opoffering. Ik heb altijd al een groot rechtvaardigheidsgevoel gehad. Als kind nam ik het vaak op voor de kwetsbare kinderen op school. En nog steeds kan ik mijn ogen niet sluiten voor onrecht. Louis verdient het om eindelijk te worden gehoord. Daar blijf ik me met veel liefde voor inzetten.’

*In Nederland mag een levenslange gevangenisstraf daadwerkelijk levenslang duren. Het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens, het EVRM, staat dat niet in de weg. Sinds 2017 kunnen gedetineerden met levenslang echter na 25 jaar opnieuw worden getoetst. Die herbeoordeling kan leiden tot verkorting van de straf en (voorwaardelijke) invrijheidstelling. Louis Hagemann heeft Jacqueline laten weten niets in deze nieuwe regeling te zien. Hij wil worden vrijgesproken, omdat hij naar eigen zeggen de daden niet op zijn geweten heeft.